كارگزاران و حوزه‌هاي اخلاق در سياست
سال نهم، شماره دوم، پياپي 24، پاييز و زمستان 1397
سیدمحمدعلی تقوی / دانشيار گروه علوم سياسي دانشگاه فردوسي مشهد smataghavi@um.ac.ir
ماجده حائری / كارشناس ارشد علوم سياسي دانشگاه فردوسي مشهد mhaeri1267@yahoo.com
دريافت: 21/02/1397 - پذيرش: 12/07/1397
چکيده
آدميان همواره بر سر چندراهي انتخاب قرار دارند و آنها همواره ناگزير از سنجش گزينه‌هاي مختلف‌اند. ارزشگذاري يا اخلاق ابزار اين کار است. سياست به‌عنوان يكي از عرصه‌هاي زندگي آدمي، از اين قاعده مستثنا نيست. تهي کردن سياست از اخلاق، کاري ناممکن و عبث است. تنها مي‌توان اين‌گونه بحث كرد که كدام نگرش اخلاقي، مي‌تواند و بايد بر حوزه عمومي حاکم باشد؟ اخلاق در چه حوزه‌هایی از سیاست و به چه صورتی باید رعایت شود. اين مقاله با روش توصيفي ـ تحليلي، به بررسي بخش‌هايي از سياست مي‌پردازد كه نيازمند قواعد اخلاقي است. اين بخش‌ها عبارتند از: تشکيل جامعة سياسي و دولت، توجيه رابطه اطاعت ميان فرمانروا و فرمانبردار (نظريه مشروعيت)، محدوده اعمال آمريت، چگونگي اعمال آمريت، و روابط جمعي شهروندان. اما دامنة دخالت اخلاق در سياست را بر حسب کارگزار يا فاعل اخلاقي، مي‌توان تقسيم‌بندي کرد؛ اخلاق شهرياري و اخلاق شهروندي. اين دو مجموعه، شامل همان چيزي است که گاهي با نام فضيلت سياسي، يا فضيلت مدني از آن ياد مي‌شود.
كليد‌واژه‌ها: اخلاق، سياست، اخلاق شهروندي، اخلاق شهرياري، فضيلت سياسي.
