مقايسة سعادت فردي در آثار ابن‌سينا و رسالة ظفرنامه
سال يازدهم، شماره اول، پياپي 27، بهار و تابستان 1399
مهرداد اميري / استاديار گروه الهیات و معارف اسلامي دانشگاه لرستان amiri.m@lu.ac.ir
دريافت: 08/04/1398 ـ پذيرش: 23/09/1398
چکيده
مفهوم سعادت به لحاظ نظری و عملی بیانگر بالاترین کمالی است که هر فرد انسانی می‌تواند آن را برای خویش ترسیم كند. این مفهوم، هرچند از نظر کاربرد مشترک به نظر می‌رسد، به لحاظ تعیین مصادیق متفاوت است و از‌این‌رو، از نظر تاریخی همواره مورد اقبال متفکران و صاحب‌نظران قرار گرفته است. ابن‌سینا با تعریف سعادت به‌عنوان مطلوب بالذات در مقابل مطلوب غیربالذات و غایت بالذات در مقابل غایت غیربالذات یا لغیره، با ظرافت خاصی سعادت را به دو لحاظ تقسیم می‌كند: نخست سعادت در قياس با قواي مختلف نفس؛ و دیگری سـعادت در ارتبـاط بـا خـود انسان که در هر دو مورد، معرفت یافتن به سعادت و عمل بر اساس آن، طریق دستیابی به آن محسوب می‌شود؛ هرچند نصیحت‌پذیری را همواره به‌عنوان یکی از اصول اصلی تعلیم و تربیت مورد تصدیق قرار می‌دهد. رسالة ارزشمند ظفرنامه به‌عنوان یک رسالة ادبی تعلیمی که منشوری از نصایح طرق سعادتمند شدن به‌شمار می‌رود، به بررسی و نصیحت دربارة سعادت فردی در سه حیطة جسمانی، نفسانی و عقلانی می‌پردازد و در نهایت آن را به‌معناي آرامش یافتن در این سه حیطه مورد توجه قرار می‌دهد. مقایسة وجه فردی سعادت در تفکر ابن‌سینا و رسالة ظفرنامه، بیانگر این مهم است که هم در تلقی ابن‌سینا و هم نصایح ظفرنامه سعادت غایت نهایی برای هر کس و کسب فضایل راه رسیدن به آن محسوب می‌شود.
کلیدواژه‌ها: سعادت فردی، نیکبختی، ابن‌سینا، ظفرنامه.
