* محسن آزادى / كارشناس ارشد فلسفه دين دانشگاه باقرالعلوم علیه السلام mrmohsenazadi@gmail.com
حسن عبدى / استاديار گروه فلسفه دانشگاه باقرالعلوم علیه السلام hassanabdi20@yahoo.com
دريافت: 28/01/1399 ـ پذيرش: 03/06/1399
چکيده
تاكنون مسئله تعارض علم و دين رويكردهاى گوناگونى به خود ديده است. در اين ميان پوزيتيويستها و تحليلگران زبانى توجه به مسئله زبان را مسيرى مناسب براى رسيدن به حل اين مسئله دانستهاند. «المنار» و «الميزان» رويكرد پوزيتيويستى را يكسره انكار مىكنند. همچنين اگرچه در برخى عبارات «المنار» و «الميزان» شائبه استفاده از راهحل تحليلگران زبانى وجود دارد، ولى آنان را نمىتوان از هواداران اين رويكرد برشمرد. عبارات «المنار» و «الميزان» ابزارانگارى علمى را نيز برنمىتابد و ايشان را بايد در زمره واقعگرايان علمى قلمداد كرد. مواجهه «المنار» با راهحل تأويل نيز با «الميزان» متفاوت است. رشيدرضا اين راهحل را راهحلى مناسب براى ترسيم رابطه علم و دين نمىداند؛ اما در مقابل علامه طباطبائى فىالجمله از اين رويكرد به صورت روشمند بهره مىگيرد.
كليدواژهها: علم، دين، پوزيتيويسم، فلسفه تحليل زبانى، ابزارانگارى، واقعگرايى، تأويل، المنار، الميزان، علامه طباطبائى.