تفكر و كاركردهاي فردي و اجتماعي آن در نظام عرفان عملي از منظر نهج‌البلاغه
سال هشتم، شماره دوم، پياپي 15، پاييز و زمستان1397
حسن طارمی راد/ دانشيار بنياد دائرة‌المعارف اسلامي h _taromi@yahoo.com
منصور پهلوان محمد‌علي/ استاد گروه علوم قرآن و حدیث دانشگاه تهران pahlevan@ut.ac.ir
صدیقه لبانی مطلق/ دانشجوی دکتری پژوهشکدة نهج‌البلاغه تهران s.labanymotlagh@yahoo.com
دريافت: 01/07/1398 - پذيرش: 25/09/1398
چکيده
فکر، نيرويى است پويا براى به دست آوردن حقايق، و تفکر كوشش این نيرو به اقتضاى عقل و خرد است. در عرفان عملی که برنامه‌ای منسجم برای طی مراحل کمال انسانی است، تفکر مقامی بلند و تأثیر‌گذار برای سالکان طریق است؛ چرا‌که انسان با ابزار تفکر می‌تواند گام‌های بلندی را به سوی تکامل و تعالی فردی و اجتماعی بردارد. با توجه با این جایگاه، پژوهش پيش‌رو، که از نوع بنیادی است، با شیوة تتبعی- استنباطی و با هدف شناخت جایگاه عنصر تفکر و تحلیل کارکردهای فردی و اجتماعی آن در نظام عرفان عملی از منظر نهج‌البلاغه صورت گرفته است. نتیجه آنکه تفکر با دارا بودن زمینه‌های متفاوتی نظیر عظمت پروردگار، لطايف آفرینش و در احوال پیشینیان، عنصری ابتدایی و مبنایی برای ورود سالک به طریق الی الله است و با دارا بودن طیف گسترده‌ای از کارکردهای فردی نظیر بیداری، و قرار گرفتن در طریق الی الله، و کارکردهای اجتماعی همچون روشن‌سازی راه برای دیگران، امر به معروف و نهی از منکر، نقش ویژه‌ای را در این نظام داراست.
کلید‌واژه‌ها: نهج البلاغه، عرفان عملی، تفکر.
