تحليل نسبت هستي‌شناسي و روش‌شناسي علم اقتصاد با اتكا بر رهيافت لاوسون
سال نهم، شماره دوم، پياپي 18، بهار و تابستان 1397
رامينه سليمان‌زاده / دانشجوي دكتري فلسفه اقتصاد اسلامي دانشگاه علامه طباطبائی ramineh.solaymani66@gmail.com
حميد پاداش / استادیار دانشگاه تهران padash@ut.ac.ir
امير خادم عليزاده / استادیار دانشگاه علامه طباطبائی aalizadeh@atu.ac.ir
دريافت: 12/01/1397 - پذيرش: 28/05/1397.
چکیده
هر نوع خاصی از هستی‌شناسی مستلزم روش‌شناسی ویژه است. هدف این مقاله بررسی دیدگاه لاوسون دربارة ماهیت واقعیت اقتصادی- اجتماعی، ماهیت معرفت به آن و مشخص کردن روش‌هایی است که برای ارزیابی جهان اقتصادی - اجتماعی مناسب هستند. مطابق تحلیل صورت‌گرفته در این مقاله، با اتکا بر رهیافت رئالیسم انتقادی لاوسون، ماهیت واقعیت اجتماعی به گونه‌ای است که ابزار و روش ریاضی را برنمی‌تابد و به‌جای روش قیاس و روش استقرا استفاده از پس‌كاوي برای تحلیل‌های اقتصادی مناسب است. استدلال پس‌كاوانه عبارت است از حرکت از شناخت برخی پدیده‌های موجود در هر سطح از واقعیت به سمت شناخت مکانیسم‌ها در یک سطح عمیق‌تر از واقعیت. علم اقتصاد با استفاده از روش استنتاج پس‌كاوي، می‌تواند در تبیین واقعیات اجتماعی موفق باشد. روش‌شناسی پس‌كاوانه، خود از هستی‌شناسی مبتنی بر رئالیسم انتقادی نشئت می‌گیرد که در مقابل روش قیاسی اقتصاد متعارف می‌تواند در تحلیل اقتصادی به کار گرفته شود. بر اساس يافته‌هاي تحقيق از پس‌كاوي می‌توان در تدوين نظريات اقتصاد اسلامی بهره برد.
کلیدواژه‌ها: علم اقتصاد، هستی‌شناسی، روش‌شناسی، رئالیسم انتقادی، روش‌شناسی پس‌كاوي.
طبقه‌بندی JEl: C18.
