تحلیل فقهی ـ اقتصادی قیمت و قیمت‌گذاری (تسعیر) با تکیه بر دیدگاه علامه حلي
* سيدعقيل حسيني / استادیار گروه اقتصاد دانشکده علوم انساني، دانشگاه ياسوج aqil.hoseiny@yu.ac.ir
عبداله بهمنپوری / استادیار گروه الهیات دانشکده علوم انسانی، دانشگاه یاسوج bahmanpouri10@gmail.com
محمدرضا حيدری خوراسگانی / استادیار گروه اقتصاد دانشکده علوم اداری و اقتصاد، دانشگاه اصفهان
دريافت: 02/02/1399 ـ پذيرش: 16/06/1399 mrheidari2001@yahoo.com
چکيده
یکی از مهم‌ترین مسائل پیش روی اقتصاد اسلامی، عادلانه بودن نظام قيمت‌گذاری است. آیا مکانیسم قيمت‌گذاری بازاری عادلانه است؟ در اين مقاله با استفاده از روش توصیفی و تحلیل فقهی-اقتصادی به بررسي ملاک و مصادیق قيمت عادلانه از دیدگاه فقه اسلامي با تكيه بر ديدگاه علامه حلي(ره) مي‌پردازيم. در این پژوهش سعی شده است با رجوع به تراث مکتب تشیع با تمرکز بر دیدگاه‌های علامه حلی در خصوص مقوله مهم قیمت‌گذاری و حدود و قلمرو مداخله دولت اسلامی در بازار بصیرت‌هایی استنتاج شود. در اين راستا اين سوال مطرح است كه آيا قيمت بازاري قيمتي عادلانه است؟ يافته‌هاي مقاله نشان مي‌دهد كه از دید علامه حلي، قيمت رايج بازار همواره عادلانه تلقی نمی‌شود. همچنين ايشان مصادیق غیربازاری نیز برای قيمت عادلانه مطرح مي‌كنند كه شامل قيمت‌هاي قانوني مقرر شده بوسيلة مراجع قانوني (اصناف و محتسب و همچنين برآوردکننده (مقوّم) عادل و خِبره) مي‌شود. از ديدگاه پاره‌ای از فقها از جمله علامه حلي در صورت اجحاف صاحب كالا در تعيين قيمت، حاكم شرع می‌تواند قيمت خاصي را تعيين كند.
کليدواژه‌ها: علامه حلی، قيمت عادلانه، نظريه ارزش، قیمت‌گذاری، بازار رقابتی.
طبقه‌بندي JEL: D46, B11.
