محيط زيست و نظام اخلاقي آن در اسلام

سال چهارم، شماره دوم، پياپي 8، بهار و تابستان 1392، ص 151 ـ 165

سعيد فراهاني فرد / دانشیار دانشگاه علوم اقتصادی    farahanifard@ues.ac.ir

محمدعلي فراهاني فرد / سطح سه حوزه و پژوهشگر اقتصاد اسلامی    mali.farahani@gmail.com

دريافت: 18/8/1392 ـ پذيرش: 18/1/1393

چکيده

شتاب گرفتن رشد اقتصادي كشور‌ها در عصر حاضر، موجب ظهور و گسترش تدريجي بحران‌هاى زيست محيطى در جهان شده است. اين مقاله ضمن تحليل اخلاقي اين مشكل، از منظر ديني به بررسي دو ديدگاه متناقض مي‌پردازد: برخي بحران حاضر را ناشي از فاصله گرفتن از تعاليم اديان دانسته، راه حل را در افزايش زمينه‌هاي تربيت ديني و اخلاقي مي‌دانند. عده‌اي ديگر با اتخاذ رويكردي غيرديني، آموزه‌هاي ديني همچون تقبيح دل‌بستگي به دنيا و در مقابل، تجويز استفادة بدون حد از منابع طبيعي را از جمله عوامل مؤثر در شكل‌گيري بحران بر‌مي‌شمارند. اين نوشتار، ‌با نگاه برون ديني و درون ديني و با استفاده از روش «تحليلي» به بررسي اين دو ديدگاه مي‌پردازد. فرضية مقاله اين است كه اين بحران را بايد نتيجة فاصله گرفتن از ارزش‌هاي ديني دانست. يافته‌هاي تحقيق نشان مي‌دهد: در نگاه اديان و به‌ويژه‌ دين اسلام، منابع طبيعي و ساير مواهب خداوند براي استفادة همگان خلق گرديده و محيط زيست از سوي شريعت محترم شمرده شده است و با تقويت مباني ديني فردي و نهادهاي اجتماعي مانند امر به معروف و نهي از منکر، محيط زيست محفوظ خواهد ماند.

كليد‌واژه‌ها: محيط، زيست، ‌عدالت، نسل،‌ اخلاق، توسعه، تسخير، اخلاق، اسلام.    

طبقه‌بندي JEL: P4, Q56, O44.

افزودن به سبد خرید