مباني و قواعد فلسفي كلام و كتاب الهي در هستيشناسي نوين صدرالمتألهين
سال پانزدهم، شماره سوم، پياپي 59، بهار 1397
سیدمحمدحسین میردامادی / دانشجوی دکتری فلسفه اسلامی دانشگاه اصفهان smhm751@yahoo.com
سیدمهدی امامی جمعه / دانشیار گروه فلسفه و کلام اسلامی دانشگاه اصفهان m.amami lta.ui.ac.ir
دريافت: 18/10/95 پذيرش: 18/07/96
چکیده
یکی از مباحث الهیات، بحث کلام حق‌تعالی و متکلم بودن خداوند است. این مسئله با روش حکمت متعالیه صدرالمتألهین، تحت عنوان بحث کلام و کتاب در کتب مختلف صدرالمتألهین آمده است. وی با دیدگاهی وجودشناختی و با ذهن انتزاعی و تجریدی خود و با مدد آیات و روایات به بررسی کلام و کتاب الهی پرداخته و از مبانی فلسفی خود در تبیین مسئله بهره جسته است. صدرالمتألهین نگاهی معرفتشناسانه به هستی دارد و اصولاً میان هستی و هدایت‌های الهی جدایی نمی‌بیند. عالم و مراتب آن از نظر او، سراسر دلالت و به مثابه الفاظ انباشته از معنایند و برایناساس هر مرتبه از هستی از حیثی کلام است و از حیث دیگر کتاب؛ اما اینها نه شعر و تخیل است و نه صرف شهود عرفانی، و هنر صدرالمتألهین در همین‌جاست که با رویکرد وجودشناختی، به تبیین فلسفی ـ حکمی این ساحت از هستی پرداخته است که می‌توان برای آن قواعدی تنظیم کرد. در این مقاله، این قواعد استخراج و تبیین می‌شود.
کلیدواژه‌ها: کلام، کتاب، مراتب وجود، متن هستی، صدرالمتألهین.
