بررسي رابطه تفسير مفاهيم فلسفي با مسئله اصالت وجود در انديشه شيخ اشراق و صدرالمتألهين
سال شانزدهم، شماره سوم، پياپي63، بهار 1398
زينب درويشي / دانشجوي دكتري فلسفه و کلام دانشگاه آزاد اسلامي واحد قم zb_darvishi@yahoo.com
محمدحسين ايراندوست / استاديار گروه فلسفه دانشگاه آزاد اسلامي واحد قم mohirandoost@gmail.com
حسن معلمي / دانشيار دانشگاه باقرالعلوم علیه السلام info@hekmateislami.com
دريافت: 19/08/97 پذيرش: 19/12/97
چکيده
تفسیر «معقولات ثانی» پیوند ناگسستنی با مسئله «اصالت وجود» دارد که این دادوستد متقابل، در نظام فلسفی شیخ اشراق و حکمت متعالیه بیشتر مشهود است. از رهگذر این جستار مشخص می‌شود که سهروردی نه‌تنها معقولات ثانی منطقی و فلسفی را فاقد وجود خارجی مغایر می‌داند، بلکه به نفی مطلق تحقق خارجی آنها پرداخته، آنها را امور ذهنی صرف قلمداد می‌نماید و در پرتو همین مبنا، نظریه اصالت ماهیت و اعتباریت وجود را مطرح می‌سازد. این در حالی است که به باور صدرالمتألهین ازآنجاکه ظرف تحقق ربط، ظرف تحقق طرفین ربط است، هر دو طرف در ظرف واحد كه همان ظرف اتصاف موضوع به حكم است تحقق دارند؛ بنابراین چون اتصاف در مفاهیم فلسفی در ظرف خارج سامان می‌پذیرد، مفاهیم فلسفی نیز باید تحقق خارجی داشته باشند. صدرالمتألهین در پرتو این مبنا، ضمن نقد برهان شیخ اشراق بر اعتباریت وجود، در سایه براهین نظریه اصالت وجود به تفسیر نحوه تحقق مفاهیم وجودی پرداخته است.
کلیدواژه‌ها: معقولات اولی، معقولات ثانی، مفاهیم فلسفی، اصالت وجود، اصالت ماهیت.
