ابتنای مفاهیم یا تصورات بر زیرساخت‌های حضوری (بررسی و ارزیابی)
سال نوزدهم، شماره دوم، پياپي 74، زمستان 1400، ص 7ـ28
نوع مقاله: پژوهشي
محمد حسین‌زاده یزدی / استاد گروه فلسفه مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی(ره) mohammad_h@qabas.net
دريافت: 1400/4/4 پذيرش: 1400/10/21
چکيده
از پايه‌اي‌ترين مباحث دانش معرفت‌شناسی، بحث‌های ناظر به تصورات و مفاهیم است. در این نوشتار در پی پژوهش دربارة این مسئله‌ایم که چگونه به مفاهیم، خواه جزئی و خواه کلی، دست می‌یابیم؟ و این مشغلة اصلی نوشتار کنونی است.
بر پایة دیدگاه برگزیده، مفاهیم نظری از مفاهیم بدیهی برگرفته می‌شوند، ولی همة مفاهیم بدیهی از علوم حضوری. در بخش نخست این مدعا، یعنی برگرفتن مفاهیم نظری از مفاهیم بدیهی، اختلاف‌نظری درخور توجه دیده نمی‌شود؛ هرچند بخش دوم آن این‌گونه نیست و نظریه‌های بسیاری در این بحث ارائه شده است. به‌هرروی، پس از تبیین نظریة برگزیده و نیز بیان شمار یا گسترة مفاهیم بدیهی با این پرسش بنیادین روبه‌رو می‌شویم که مفاهیم بدیهی چگونه از علوم حضوری برگرفته می‌شوند؟
پس از دستیابی به راه‌حل درست مسئلة بنیادی این نوشتار، چگونگی دستیابی به مفاهیم بدیهی از راه علم حضوری در پایان مهم‌ترین مشکلات فراروی آن را بررسی و ارزیابی می‌کنیم.
کليدواژه‌ها: مفاهیم بدیهی، مفاهیم نظری، نظریة ارجاع، یافته‌های حسی، خطاپذیری، احساس، علم حصولی.
