تبيين اعتبار حسن و قبح در نظام اعتباريات علامه طباطبائي و راهکاري درون‌ساختاري براي گريز از نسبيت اخلاقي
سال بيستم، شماره دوم، پياپي 78، زمستان 1401، ص 111ـ128
نوع مقاله: پژوهشي
احمد فاضلي/ استاديار گروه فلسفه اخلاق دانشگاه قم Ahmad.fazeli@gmail.com
* محمد تاجيک چوبه
/ دانشجوي دکتري فلسفه اخلاق دانشگاه قم Mohtajik110@gmail.com
دريافت: 26/08/1401 پذيرش: 15/10/1401
چکيده
نظريه اعتباريات علامه طباطبائي از آغاز طرح آن، به عنوان امري بديع مورد توجه محققان قرار گرفت، اما از همان ابتدا با اشکالاتي نيز روبه‌رو بوده است. يکي از اساسي‌ترين اشکالات مطرح‌شده که تلاش‌هاي فراواني براي رفع آن شده، اشکال نسبيت اخلاقي به اين نظريه است. حسن و قبح که دو عامل مؤثر و تعيين‌کننده در هر قضاوت اخلاقي‌اند طبق اين نظريه، از اموري اعتباري به‌شمار مي‌آيند. يکي از ويژگي‌هاي اصلي امور اعتباري تغييرپذيري است. بنابراين مي‌توان گفت که حسن و قبح يا خوبي و بدي امور نسبي‌اند و در نتيجه ما حکم اخلاقي ثابت نداريم. در اين مقاله می‌کوشیم بدون تغيير چارچوب و محکمات نظريه اعتباريات و با تمسک به راهکارهاي درون‌ساختاري موجود در اين نظريه، از جمله راهکار فطرت و غايات عام و مشترک که موجب ثبات مي‌شوند، عدم ارتباط نسبيت اخلاقي با اعتباريات را ترسيم کنیم و در کنار آن به برخي سوء‌برداشت‌ها از نظريه اعتباريات نيز پاسخ بگوییم.
کليدواژه‌ها: اعتبار، حقيقت، حسن و قبح، نسبيت اخلاقي، فطرت.
