بررسي ارتباط علم تجربي و جهان‌بيني از نگاه شهيد سيدمحمدباقر صدر

سال بيستم، شماره دوم، پياپي 78، زمستان 1401، ص 95ـ110

نوع مقاله: پژوهشي

علي‌اکبر عبدل‌آبادي/ استاديار فلسفة گروه حکمت و کلام دانشکدة الهيات و ادیان دانشگاه شهيد بهشتي    a_abdolabadi@sbu.ac.ir

مريم خوشدل روحاني/ استاديار فلسفة گروه حکمت و کلام دانشکدة الهيات و ادیان دانشگاه شهيد بهشتي     m_khoshdel@sbu.ac.ir

* علي مؤيدي/ دانشجوي دکتري فلسفه و کلام اسلامي دانشگاه مفيد      Moayedi91@yahoo.com 

دريافت: 13/07/1401       پذيرش: 28/10/1401

چکيده

کشف ِارتباط علم تجربي و جهان‌بيني كشف ارتباط دو قلمرو مهم معرفت انساني است. جهان‌بيني غالباً به مسائل مابعدالطبيعي مربوط است و علم تجربي به قلمرو مسائل طبيعي. اما پس از کشفِ ارتباط آن دو مي‌توان دريافت که آيا کشف‌هاي جديد طبيعي مي‌توانند به جهان‌بيني‌هاي جديد بينجامند يا نه و آيا جهان‌بيني‌هاي جديد مي‌توانند به دگرگوني علوم تجربي منجر شوند يا نه؟ در اين نوشتار براي نيل به اين هدف، آرای شهيد سيدمحمدباقر صدر را بررسی می‌کنیم. به نظر او علم تجربي و جهان‌بيني با اينکه دو قلمرو جداگانه از معرفت‌اند، شايد بتوانند به‌طور غيرمستقيم بر يکديگر تأثير بگذارند و يگانه راه رسيدن به جهان‌بيني، بنا نهادن نظام فلسفي است و «جهان‌بيني» غايتِ «فلسفه» است. از نگاه شهيد صدر، علم تجربي به‌خودي‌خود، از عرضة جهان‌بيني عاجز است و فقط به عالَم ماده و قوانين آن تعلق دارد. اما اين بدان معنا نيست که قلمرو علم تجربي و قلمرو جهان‌بيني کاملاً از هم جدايند، بلکه علم تجربي مي‌تواند فلسفه را با مسائل جديدي مواجه سازد و به‌ تبع آن، فلسفه نيز به جهان‌بيني‌هاي جديدي بينجامد.

کليدواژه‌ها: شهيد سيدمحمدباقر صدر، جهان‌بيني، علم تجربي، فلسفه.

 

افزودن به سبد خرید