تبيين الگوي ارتباط بين‌فردي براساس منابع اسلامي
سال پانزدهم، شماره سوم، پياپي 59، پاييز 1401، ص 7-26
* علي صادقي‌سرشت
/ استاديار گروه روان‌شناسي پژوهشگاه قرآن و حديث sad13566@gmail.com
رحيم ميردريکوندي/ استاديار گروه روان‌شناسي مؤسسة آموزشي پژوهشي امام خميني(ره) mirderikvandi@qabas.net
اسماء عاقبتي/ استاديار گروه روان‌شناسي باليني دانشگاه علوم پزشکي تهران aghebati@iums.ac.ir
حميد رفيعي‌هنر/ استاديار گروه اخلاق پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامي hamidrafii2@gmail.com
دريافت: 07/10/1399 ـ پذيرش: 11/12/1399
چکيده
نياز به رابطه، نيازي ذاتي در انسان‌هاست كه زمينه‌ساز شکل‌گيري مجموعه‌اي از روابط در زندگي آنها مي‌باشد. تنظيم اين روابط نقش مؤثري در سلامت رواني فردي و اجتماعي انسان‌ها دارد و دين اسلام در اين زمينه داراي نگاه ويژه‌اي است. هدف پژوهش حاضر تبيين الگوي ارتباط بين‌فردي براساس منابع اسلامي براي سازمان‌دهي ارتباطات بين‌فردي است. در اين پژوهش، از روش «تحليل مفهومي محتوايي» استفاده شد. همچنين از شاخص «روايي محتوا» (CVI) به منظور تأييد روايي استنباط به‌‌‌‌عمل‌‌آمده مبتني بر نظر ده کارشناس خبره استفاده گرديد. يافته‌ها نشان داد الگوي ارتباط بين‌فردي اسلامي مبتني بر عقل‌ورزي ارتباطي است؛ به اين معنا که در آن، مؤلفه‌هاي ساختي «احسان» و «پرهيز از اسائه»، مؤلفه‌هاي نگهداري «استبشار» و «شکر» و مؤلفه‌هاي بازساختي ارتباط «استغفار» و «بردباری ـ غفران» به‌صورت مجموعه‌اي و باهم به‌کار گرفته مي‌شوند. هرکدام از CVI و CVR به‌‌دست‌آمده نيز 1 (یک) بود که نشان‌دهنده صحت استنباط چهار موقعيت ارتباطي از روايت مبنا در حد کاملاً مطلوب است.
کليدواژه‌ها: عقل، ارتباط، الگو، كنش و واكنش‌هاي ارتباطي.
