بررسى چالش هاى قاعده «لطف» و گزينش طرح نوين
ماهنامه علمى ـ ترويجى در زمينه علوم انسانى مرداد 1395
حسن دين پناه / دانشجوى دكترى اديان مؤسسه آموزشى و پژوهشى امام خمينى قدس سره hasandinpanah@gmail.com
دريافت: 29/6/94 پذيرش: 29/11/94
چكيده
قاعده «لطف» از جمله نخستين قواعد در كلام اماميه بوده و پايه و اساس مجموعه اى از باورهاى اماميه به شمار مى رود. هر فعلى كه خداوند در حق بندگان انجام مى دهد تا به سبب آن، به انجام طاعت ها و دورى از گناهان هدايت يابند، «لطف» نام دارد. نقش ويژه تبيين قاعده لطف در دوره كنونى از آنِ مكتب اماميه است. هرچند مكتب معتزله، باور به وجوب لطف الهى دارند، اما فعاليت هاى آنها در قرن هفتم هجرى خاتمه پذيرفت و از آن پس، اشاعره در رأس عقايد اهل سنت قرار گرفتند. اشاعره از مخالفان جدى قاعده لطف اند و اشكالاتى را بر اين قاعده وارد ساخته اند.
اين نوشتار درصدد است با استفاده از روش توصيفى و تحليلى، چالش هاى پيش روى اصل لطف را مورد بررسى قرار داده، تا در پى آن، ابهامات اين قاعده حل گردد. اما با وجود قوت پاسخ هاى مطرح شده به چالش هاى لطف، به نظر مى رسد طرح «برهان حكمت» بهتر است.
كليدواژه ها: قاعده لطف، تكليف، اشاعره، الوجوب من اللّه، الوجوب على اللّه، برهان حكمت.
