فرايند دستيابي به ملكة تقوا از منظر قرآن كريم
سال بيست و هفتم ـ شماره 247 (ويژة علوم قرآني)
محسن کریمی قدوسی / کارشناس ارشد تفسير و علوم قرآن مؤسسه آموزشي و پژوهشي امام خمینی ره mohsenak65@gmail.com
اسماعیل سلطانی بيرامي / استاديار مؤسسة آموزشي و پژوهشي امام خمينی ره Soltani@qabas.net
دريافت: 5/10/96 پذيرش: 9/3/97
چکیده
يکی از بهترین ویژگی‌های اخلاقی از نظر قرآن کریم، تقوای الهی است که نقش محوری در سعادت ابدی انسان دارد. حالت مطلوب آن، زمانی است که به صورت یک ملکة نفسانی درآید. پیدایش این ملکه در انسان متوقف بر طی مراحل متعدد و متوالی، و به ـ اصطلاح ـ یک فرایند است. اين مقاله با جمع‌آوری، دسته‌بندی و تحلیل آیات به روش تفسیر موضوعی، سعی دارد فرایند دستیابی به تقوا را کشف كرده، گام‌های اصلی و پی در پی برای رسیدن به ملکة تقوا را از نقطة شروع تا پایان شناسایی كند. این گام‌ها شامل «تحصیل علم»، «تحریک میل»، «انجام و استمرار عمل» می‌شود. آگاهی انسان نسبت به متعلق تقوا و وسیلة پرهيزگاري، مقصد و مسیر حرکت را برایش روشن می‌کند. شکوفا شدن انفعالات و احساسات متعالی انسان، انگیزة سیر و سلوک در مسیر تقوای الهی را فراهم می‌سازد و در نهایت، رفتار اختیاری، که شامل ایمان (جوانحی) و عمل صالح (جوارحی) است، با تکرار و استمرار، منجر به تحصیل نتیجة مطلوب، یعنی ملکة تقوا، می‌شود.
کلیدواژه‌ها: تقوا، ملکة تقوا، فرایند، علم، میل، عمل، قرآن کریم.
