تحليل مفهومي روايات تأويلي در پرتو انديشه‌هاي علامه طباطبائي و آيت‌الله معرفت
سال بيست و هشتم ـ شماره دوم، پياپي 257 (ويژة علوم قرآني)
مهدی کمانی‌نجف‌آبادی / دکترای تفسیر تطبیقی دانشگاه علوم و معارف قرآن کریم Mahdi.kamani@gmail.com
دريافت: 07/06/97 پذيرش: 25/11/97
چکيده
روایات تأویلی، حجم قابل‌توجهی از روایات تفسیری امامیه را به خود اختصاص داده است. این روایات به سبب دشواری‌های مفهومی و ارتباط پیچیده‌ای که با ظاهر آیات دارند، در گذشته کمتر مورد تحلیل فراگیر نظری قرار گرفته‌اند. اما در دوران معاصر شاهد تلاش‌هایی در اين ارتباط از سوی علامه طباطبائي با طرح نظریۀ جری، و آيت‌الله معرفت با ارائه نظریۀ بطن هستیم. جواز توسعۀ مصداقی یا امکان تطبیق مفاهیم آیات بر مصادیق پوشیده و پسینی، خمیرمایة نظریة علامه است؛ و برابری بطن با مفاهیم کلی و مجرد از خصوصیاتِ غیردخیل در هدف و مقصود آیات، بن‌مایۀ نظریة آيت‌الله معرفت است. بااین‌همه، نمی‌توان برخی انواع روایات تأویلی را با این دیدگاه‌ها تحلیل و توجیه کرد، بلکه گره‌گشایی از آ‌نها، نیازمند ارائة نظریه‌های جدیدی در حوزة روش‌شناسی تفسیر اهل‌بیت علیهم السلام است.
کلیدواژه‌ها: روایات تأویلی، گونه‌‌شناسی روایات، تحلیل روایات، جری و تطبیق، بطن.
