زمینههای روانی ـ اجتماعی دگرگونی ارزش‌های اخلاقی در قوم بنیاسرائیل: برداشتی از قرآن
معرفت شماره 264-آذر 1398
سيدعلي رئيس‌زاده / كارشناس ارشد علوم تربيتي مؤسسة آموزشي و پژوهشي امام خميني ره Aalireeis@gmail.com
محمدجواد زارعان / دانشیار گروه علوم تربيتي مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی ره Mjzarean@gmail.com
دريافت: 97/12/17 پذيرش: 98/6/5
چکيده
بخش زیادی از قصص قرآنی به نوادگان اسرائیل (حضرت یعقوب) اختصاص دارد. در زبان قرآن، بنیاسرائیل گاهی قومی برتر نسبت به سایرین خطاب شدند و گاهی از ایشان نکوهش شده است. این دوگانگی در تعبیر قرآن، حکایت از نوعی دگرگونی در ارزش‌های اخلاقی این قوم دارد که ایشان را از اوج به زیر افکنده و لایق نکوهشهای متعدد قرآن شدند. این دگرگونی ارزشها در بنیاسرائیل عواملی دارد که در این تحقیق با استفاده از روش «تفسیری» به زمینههای روانی ـ اجتماعی این پدیده از نگاه قرآن پرداختیم؛ و دریافتیم که فشار شدیدی که در دوران پسایوسف بر این قوم وارد شد و انتظار طولانی ظهور منجی بنیاسرائیل، زمینه را برای استحالة فرهنگی بنیاسرائیل و استضعاف ایشان توسط نظام سیاسی فرعونی، فراهم کرد و این پدیده در کنار وجود دو الگوی «قارون» و «سامری»، مادیگرایی را در میان ایشان رواج داد؛ تا سرانجامِ این قوم به ولایت‌گریزی و گوساله‌پرستی منجر شود. در نتیجه، ارزش‌های اخلاقی الهی نزد ایشان کمرنگ و به سوی ارزش‌های مادی دگرگون شد.
كليدواژه‌ها: اخلاق، ارزش‌های اخلاقی، دگرگونی، بنیاسرائیل، یهود.
