جایگاه تعادل‌جویی و تعالی‌خواهی در پویايی شخصیت از دیدگاه روان‌شناسی قرآنی
جعفر هوشیاری/ دکتری قرآن و روان‌شناسی مجتمع آموزش عالی علوم انسانی جامعة‌المصطفی العالمیه j.houshyari@yahoo.com
* اسماعیل رادمنش/ دانش‌پژوه کارشناسی ارشد روان‌شناسی شخصیت مجتمع آمورش عالی علوم انسانی جامعة‌المصطفی العالميه smailrs434@gmail.com
دريافت: 29/11/98 پذيرش: 04/03/99
چکيده
تعادل و تعالی از موضوعات مهم در روان‌شناسی است. بسیاری از رویکردهای روان‌شناسی معاصر، مانند روانکاوی فروید در سیر رشد شخصیت، اصل تعادل را پذیرفته و برخی دیگر همچون رویکرد انسان‌گرایی مزلو اشاره به اصل تعالی داشته‌اند. پژوهش حاضر با هدف بررسی جایگاه تعادل‌جويی و تعالی‌خواهی در پویایی شخصیت از دیدگاه روان‌شناسی قرآنی انجام شد و به دنبال پاسخ‌گویی به این سؤالات بود که اصل تعادل‌جویی است یا تعالی‌خواهی؟ اگر تعالی‌خواهی مقبول باشد در همان سطح مورد پذیرش در روان‌شناسی است یا در مقیاس بزرگتر؟ آیا تعادل‌جویی بکلی کنار گذاشته می‌شود؟ روش پژوهش توصیفی ـ تحلیلی به شیوة تحلیل محتوای آیات قرآن بود. ابتدا نظریه‌های مربوط به تعادل یا تعالی در روان‌شناسی بررسی، و سپس جایگاه تعادل و تعالی با نگاه قرآن استخراج شد. یافته‌های تحقیق نشان داد: الف) در روان‌شناسی قرآنی اصل تعالی پذیرفته شده است؛ ب) اصل تعالی در روان‌شناسی قرآنی به مراتب جامع‌تر از روان‌شناسی معاصر است و اهداف بلندمدت مربوط به آخرت، بعد معنوی و متداول و اهداف بلندمدت آخرتی، معنوی و... را پوشش می‌دهد؛ ج) تعادل در برخی امور مقدمة دستیابی به تعالی است؛ لذا بکلی قابل رد نمی‌باشد.
کليدواژه‌ها: تعادل‌جويی، تعالی‌خواهی، پویایی شخصیت، روان‌شناسی قرآنی.
