الگوی تاب‌آوری (فعال) در ارتباطات همسایگی اسلامی
* علی ملکوتی‌نیا/ دکترای تخصصی علوم و معارف نهج‌البلاغه دانشگاه قرآن و حدیث alim2200@gmail.com
طاهره معین‌فر/ کارشناس حسابداری دانشگاه پیام نور و دانش‌پژوه سطح 2 جامعة‌الزهرا علیها السلام t.moein@mihanmail.ir
دريافت: 20/02/99 پذيرش: 16/06/99
چکيده
آموزه‌های اسلامی، «تاب‌آوری» را ازجمله راه‌های مقابله با تعارضات، تضادها و مزاحمت‌های همسایگی، در نظر گرفته است. این مضمون توسط مفاهیمی همچون «تغافُل»، «تحمل آزار همسایه»، «مدارا» و «احسان در مقابل بدی» در متون اسلامی منعکس شده است. نوشتار حاضر با روش تحلیل محتوای کیفی به این نتیجه رسید که تاب‌آوری همسایگان در الگوی اسلامی، دارای مراتبی پلکانی است یعنی کیفیت تعامل با «همسایة بد» به شکل یک پیوستار (دارای مراتب)، به صورت خطی از نقطة «پایین‌ترین مرتبه» (تحمل بدی و آزار) شروع و تا «بالاترین مرتبه» (احسان) امتداد می‌یابد و مرتبة میانی این الگو نیز با «مدارا» تصویر می‌گردد که با مواردی همچون چشم‌پوشی عفیفانه از لغزش و گناه همسایه، گذشت در مقابل ستم همسایه، بردباری در برابر رفتار جاهلانة همسایه و خودداری از آزاررسانی به همسایه، محقق خواهد شد. با این توضیح، تاب‌آوری در ارتباطات همسایگی به شکلی فعال (به دور از انفعال)، با مقاومت در مقابل شرایط سخت و تلخ، آغاز شده و با سازگاری (کاهش اثرات حادثه) ادامه یافته و در نهایت با اثرگذاری بر همسایه و اصلاح وضعیت، به سرانجام خود خواهد رسید.
کلیدواژه‌ها: آپارتمان‌نشینی، اخلاق همسایگی، ارتباطات همسایگی اسلامی، تاب‌آوری (فعال)، تعارضات همسایگی.
