سال سيام، شماره نهم، پياپي 288، آذر 1400، ص 55ـ61
نوع مقاله: ترويجي
* احمد سعیدي/ دانشيار گروه عرفان مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی(ره) ahmadsaeidi67@yahoo.com
زهرا ستوده / سطح 4 جامعةالزهرا (س) z.sotoodeh98@gmail.com
دريافت: 15/04/1400 پذيرش: 18/07/1400
چکيده
براساس مبانی صدرالمتألهين انسان در قوس صعود حرکت ذاتی خود را از جمادی آغاز ميکند و با طی مراحلی به حیات نطقی و قدسی ميرسد. نفس بودن ان از زمانی آغاز ميشود که جنین به تجرد ابتدایی و حس و حرکت ارادی رسیده و در عین تجرد از ماده، به تدبیر بدن میپردازد. در این نوشتار، به روش کتابخانهاي و شیوه توصیفی ـ تحلیلی به این مسئله پرداخته شده که نفس هرچقدر هم که در تجرد و علم و عمل ارتقا پیدا کند، تدبیر نوعی بدن را رها نميكند. ازاينرو، حتی بعد از مرگ بدنی برزخی و اخروی دارد؛ و کیفیت حیات اخروی، متناسب با ادراکات و نیات و ملکاتی که در دنیا کسب کرده، شکل میگیرد. به لحاظ علمی، اگر انسان در مرحله ادراکات حسی و خیالی و وهمی باقی مانده باشد، در عالم مثال محشور ميشود؛ ولی اگر به ادراکات عقلی نیز نایل شده باشد، از عالم عقل هم بهرهمند ميگردد و به لحاظ عملی صورت او، متناسب با نوع ملکات، به یکی از صورتهاي ملکی، شیطانی، بهیمی یا سبعی خواهد شد.
کليدواژهها: حیات، مرگ، نفس، بدن، صدرالمتألهین.