آموزش و نهادهاي آموزشي اديان توحيدي در ايران عصر ساساني؛ مطالعه موردي: يهود
سال سي‌ام، شماره دوازدهم، پياپي 291، اسفند 1400، ص 57ـ68
نوع مقاله: ترويجي
بهروز رفيعي/ عضو هيئت علمي گروه علوم تربيتي پژوهشگاه حوزه و دانشگاه brafiee@rihu.ac.ir
دريافت: 25/04/1400 پذيرش: 16/12/1400
چکيده
با آنکه يکي از اقليت‌هاي توحيدي عصر ساساني، يهود بوده، تاکنون آموزش و نهادهاي آموزشي يهود آن دوران چندان بازکاوي نشده است. موضوع اين جستار بررسي آموزش و نهادهاي آموزشي يهود در عصر ساساني است، تا از اين رهگذر، انواع اين مراکز، پراکندگي جغرافيايي آنها، بنيان‌گذران و معلمان و متعلمان آنها، مواد آموزشي و دستاوردهاي علمي آنها، اقتصاد آموزش آنها را معرفي شود.
دستاورد اين پژوهشِ بنيادي ـ تاريخي که به روش توصيفي ـ تحليلي انجام شده، آن است که گزارش‌هاي تاريخي دربارۀ مراکز آموزشي يهوديان، فزون‌تر از گزارش‌هاي موجود دربارۀ مراکز آموزشي زرتشتيان بوده و عصر ساساني دوران شکوفايي آموزشگاه‌هاي يهود بوده است. پراکندگي جغرافيايي اين نهادها همگون نبوده و از جزئيات سازمان آموزشي شماري از اين مراکز کمتر ياد شده است. محور اصلي برنامۀ درسي آنها آموزه‌هاي موسوي در قالب ميشنا و تلمود بود. ابتناي اقتصاد اين مراکز بر تبرعات يهود و مساعدت حاخام‌ها بوده و اين مراکز را راب‌ها برپا مي‌داشتند و رياست آنها نيز با همين افراد بود. اين مراکز در اقتصاد و مديريت و اخلاق و آداب آموزشي، تحت حاکميت و حمايت کنيسه بودند. فعاليت مدارس يهود را به سه دوره تقسيم کردند. حيات اين مراکز، پرفرازوفرود بوده و بارها تعطيل و بازگشايي شده‌اند.
کليدواژه‌ها: يهود، ساسانيان، مدارس، ادوار تاريخي، مدرسان، شاگردان، مواد آموزشي.
