شعورمندي جمادات از ديدگاه قرآن
سال سي و يكم، شماره يازدهم، پياپي 302، بهمن 1401، ص 79ـ91
نوع مقاله: ترويجي
حميد آريان/ دانشيار گروه تفسير و علوم قرآن مؤسسة آموزشي و پژوهشي امام خميني(ره) aryan@iki.ac.ir
* مجتبي مستشرق
/ كارشناس ارشد تفسير و علوم قرآن مؤسسة آموزشي و پژوهشي امام خميني (ره) mostashreq20@gmail.com
دريافت: 14/08/1401 پذيرش: 07/11/1401
چکيده
پرسش دربارۀ شعورمندي همۀ موجودات ازجمله جمادات از ديدگاه قرآن، مسئلۀ اين نوشتار است. اين مقاله با تمرکز بر آيات قرآن کريم و روش تحليلي ـ تفسيري، به بررسي شعورمندي جمادات پرداخته است. حاصل پژوهش نشان مي‌دهد که اولاً قرآن کريم فعل و انفعالاتي همچون: تسبيح، سجده، خشوع، نطق، غفلت و... را به همه يا بعضي از جمادات نسبت مي‌دهد؛ ثانياً چنين نسبتي تنها با شعورمند بودن اين موجودات توجيه معقولي مي‌يابد. البته توجيهاتي ديگر نيز براي اين نسبت‌ها ارائه شده که برخلاف ظاهر اين آيات است و در مواردي تکلف‌آميز است. پاسخ به اين توجيهات و آشکار ساختن ضعف آنها بخش ديگري از رهاورد اين تحقيق است. دستاورد اين تحقيق در تغيير نگرش جهان‌شناختي فرد و جامعه و نيز در اخلاق، حقوق، روان‌‌شناسي و سبک زندگي انسان‌ها در مواجهه با موجودات و تعامل با آنها مؤثر است.
كليدواژه‌ها: شعورمندي همگاني موجودات، شعورمندي جمادات، تسبيح موجودات، شهادت موجودات، سجده موجودات، نطق موجودات.
