خدا از مسئله حق و باطل نمي‌گذرد
علامه مصباح در نشست سالانه فارغ‌التحصیلان مؤسسه امام خمینی(ره) در تاریخ 92/2/1
همه ما در طول عمرمان شاهد بوده‌ايم و یا شنيده‌ايم که انسان‌ها در بسياري از امور با هم اختلاف فکر و نظر دارند. گاهي اين اختلافات نظری به آثار عيني هم سرايت مي‌کند، به درگيري‌هاي لفظي و پرخاشگري‌ها منجر می‌شود، و حتي به درگيري‌هاي نظامي هم مي‌انجامد. قرآن هم به اين امر اشاره كرده كه اختلافات ميان انسان‌ها برداشته نمي‌شود؛ وَلاَ يَزَالُونَ مُخْتَلِفِينَ. اما مسأله مهم اين است که انسان در برابر اختلافاتي که در زمینه‌های گوناگون با آن‌ها مواجه مي‌شود، چگونه بايد موضع‌گيري کند؟ اولاً خودش در ميان آراء مختلف چه رأيي را برگزيند، و در مرحله بعد نسبت به کساني که با او هم‌فکر نيستند، چگونه تعامل داشته باشد؟ اين مسأله خيلي جدي است. بسياري از علوم اجتماعي براي حل همين‌گونه مسائل پدید آمده، چه علومي که جنبه توصيفي و تبييني دارد، مثل رشته‌هاي مختلف جامعه‌شناسي، و چه علومي که جنبه تجويزي و دستوري دارد، مثل رشته‌هاي مختلف حقوق و علوم سياسي، و به صورتي عام‌تر علوم اخلاقي و ارزشي. دانشمندان در زمينه چگونگي حل اين اختلافات بحث‌هايي کرده‌اند و البته توجه دارید که خودِ موضوع كيفيت حل اختلافات و نحوه موضع‌گيري در برابر مخالفين و برخورد با آن‌ها يکي از موضوعات اختلافي است!...
