فضاي مجازي؛ فضايي ميان فضاها
ز.طاهری
واژه «فضای سایبر» را نخستین بار ویلیام گیبسون William Gibsonنویسنده داستان علمی‌تخیلی در کتاب نورومنسر Neuromancer در سال ۱۹۸۴ به کار برده است. فضای سایبر در معنا به مجموعه‌هایی از ارتباطات درونی انسان‌ها از طریق کامپیوتر و مسائل مخابراتی بدون درنظرگرفتن جغرافیای فیزیکی گفته می‌شود .برخلاف فضای واقعی، در فضای سایبر نیاز به جابجایی‌های فیزیکی نیست و کلیه اعمال فقط از طریق فشردن کلیدها یا حرکات ماوس صورت می‌گیرد. این عدم جابجایی فیزیکی، محققان را واداشت که به مطالعه برخی شباهت‌های فضای سایبر با حالت‌های ناهشیاری، بخصوص حالت‌های ذهنی‌ای که در رؤیاها ظاهر می‌شوند، بپردازند. آنان از گفته‌های یکی از رهبران بزرگ «ذن» به نام چانگ تزو Chuang Tzu برای تحقیقات خود در زمینه کشف شباهت‌هایی بین فضای سایبر و رؤیا بهره جسته‌اند. گفته می‌شود چانگ تزو شبی در خواب می‌بیند که یک پروانه شده است .وقتی بیدار می‌شود با خود می‌اندیشد: آیا من مردی هستم که خواب می‌بیند پروانه شده است، یا پروانه‌ای هستم که اکنون خواب می‌بیند یک مرد شده است! روند کاری یک کاربر کامپیوتر در فضای سایبر دقیقا نوعی یکی‌‌شدن یا محوشدن در درون واقعیتی متفاوت یعنی واقعیتی مجازی است که ورای قوانین و واقعیت‌های واقعی است. به‌واقع می‌توان گفت فضای سایبر، گستره‌ای از ذهن است که می‌تواند تمام اشکال زندگی منطقی را بسط و معنا دهد. شما می‌توانید حالت‌های متنوع و متفاوت ذهنی را از قبیل تخیلات، خیال‌پروری‌ها، توهمات، حالات هیپنوتیستیک و سطوح گوناگونی از هوشیاری را در فضای مجازی تجربه کنید. تحت این چنین شرایط است که فضای سایبر همانند دنیای رؤیا می‌شود...
