فصل نامه فرهنگی
فصل نامه فرهنگی شماره 44

بایگانی نشریه

«حقيقت» انسان، مغلوب «مجاز»!

نويسندگان: زينب ابوذری، فائزه حسين خانی، الهام عباسی



نیل پستمن تاریخ فرهنگ را به سه دوره تقسیم می‌کند. دوره اول دوره‌ فرهنگ ابزار است. در این دوره، تولید ابزار، تنها برخاسته از نیازهای بشر و در راستای خدمتگزاری و کمک به اوست، ماهیت ابزار در این دوره نه‌تنها هیچ نفوذ و دخالتی در مبانی فرهنگی و اعتقادی آن نداشتند بلکه کاملا در خدمت ایدئولوژی بودند. دوره‌ دوم دوره تکنوکراسی یا فن‌سالاری است، در این دوره همه‌ شرایط، تحولات، خواسته‌ها و ویژگی‌های اجتماعی تا حد زیادی تابع سیر تحول و تکاملی ابزار است. در چنین جامعه‌ای ابزار، تکنیک و علوم در اجتماع و فرهنگ هضم نمی‌شود بلکه به آن هجوم می‌برد و قصد دارد که جایگزین فرهنگ شود. دوره سوم، تکنوپولی یا انحصارگرایی تکنولوژی نامیده می‌شود. در اواخر قرن هجدهم بود که تکنوکراسی تلاش خود را برای سیطره‌ کامل بر فرهنگ و ظهور تکنوپولی آغاز کرد. اینک ما در عصر تکنوپولی به سر می‌بریم؛ عصری که تکنوکراسی، رقیب دیرین خود یعنی فرهنگ را شکست داده و این تکنولوژی است که در مقام برتر و انحصاری خودش بر باورها و اعتقادات و سنّت‌های بشر خدایی می‌کند، و بارزترین مصداق چنین نظام و جامعه‌ای، همانا ایالات متحده آمریکا است...