فصل نامه فرهنگی
فصل نامه فرهنگی شماره 44

بایگانی نشریه

تطور مفهوم عدالت در انديشه‌ي غربي

محمد محمدی نیا



نیمهی دوم قرن بیستم، شاهد چرخشی در توجه به مسالهی عدالت است. نقطهی عطف این چرخش را می‌‌توان «جان رالز» و نظریهی عدالتش  دانست. غالبا بحث از تطور مفهومی عدالت را با یونان باستان آغاز میکنند. اندیشهپردازی متفکران یونان باستان از عدالت، همچون بسیاری از مفاهیم نظری در مابعد‌‌الطبیعه، اخلاق و سیاست را نمیتوان نادیده گرفت. اما یونان آغازگر تامل پیرامون اکثر این مفاهیم نیست. یونان باستان، به ویژه در دورهی طلاییش، شاگرد خوب تمدنهای غنی آن روز، یعنی مصر، آسیای صغیر، ایران، بینالنهرین، هند و چین است. شاید کمتر شاگردی در تاریخ، مانند یونانیان از آموزگارانش پیشی گرفته باشد؛ اما بیتردید یونان نقطهی آغاز نیست. این نوشته نمیخواهد تطور مفهوم عدالت در حوزههای تمدنی تاثیرگذار بر یونان باستان را بررسی کند. موضوعش تحولات مفهومی عدالت در غرب است. از متفکران یونانی و رومی عهد باستان و الهیدانان مسیحی قرون وسطی نیز به سرعت عبور میکند تا به دورهی مدرن و عصر حاضر برسد...