قدرت‌گرايي و اخلاق تكاملي، اخلاق‌هايي برخاسته از نظرية تكامل
سال دوازدهم، شماره اول، پياپي 29، بهار و تابستان 1400، ص 5-20
محمد سربخشي/ استاديار گروه فلسفة مؤسسة آموزشي و پژوهشي امام خميني (ص) Sarbakhshi50@Yahoo.com
دريافت: 1400/1/10 ـ پذيرش: 1400/5/15
چکيده
نظرية تکامل يا فرگشت، تأثير بسياري بر حوزه‌هاي فکري و فرهنگي گذاشته و به گمان برخي، باورهاي ديني و اخلاقي را با چالش زيادي مواجه کرده است. برخي گفته‌اند، قدرت‌گرايي نيچه نيز مبتني بر نظرية تکامل است. اخلاق تکاملي نيز به‌طور مسلم، برگرفته از نظرية تکامل مي‌باشد. به نظر مي‌رسد، اين نظريه منافاتي با باورهاي ديني و اخلاقي نداشته و علي‌رغم بطلان قدرت‌گرايي، اخلاق برگرفته از آن (اخلاق تکاملي)، به‌عنوان يکي از مصاديق اخلاق سکولار، مي‌تواند ناظر به همة عناصر يک نظام اخلاقي، اعم از معناداري، واقعيت‌داري، توجيه عقلاني ارزش‌ها، ارائه راه براي تشخيص مصاديق رفتارهاي با ارزش و بالاخره، تضمين عمل به ارزش‌هاي اخلاقي، سخن گفته و در تمامي اين حوزه‌ها، از خود دفاع کند. در عين حال، به نظر مي‌رسد، اخلاق تکاملي ناقص بوده، تاب برابري با اخلاق ديني را ندارد.
کليدواژه‌ها: تکامل، فرگشت، اخلاق، قدرت‌گرايي، اخلاق تکاملي.
