عوامل مؤثر در مراتب نيت از ديدگاه قرآن و روايات
سال دوازدهم، شماره اول، پياپي 29، بهار و تابستان 1400، ص 69-78
حسن فرزي/ دانشجوي دكتراي مدرسي معارف مؤسسة آموزشي و پژوهشي امام خميني (ره)
* محمد باقريان خوزاني / دكتراي علوم قرآن و تفسير معارف مؤسسة آموزشي و پژوهشي امام خميني(ره) agheryan_49@yahoo.com
سيد‌محمد‌رضا موسوي كرماني/ استاديار گروه اخلاق مؤسسة آموزشي و پژوهشي امام خميني(ره)
دريافت: 1400/2/25 ـ پذيرش: 1400/6/25
چکيده
اساساً نيت، به‌عنوان روح و حقيقت عمل، نقشي تعيين کننده در ارزش عمل دارد. هرچه نيت عمل خالص‌تر باشد، آن عمل ارزشمند‌تر است. در مقابل، هر ميزان که نيت ناخالص شود، عمل را به همان اندازه بي ارزش و حتي داراي ارزش منفي مي کند. به عبارت ديگر، «نيّت» داراي درجه و رتبه است. اما اينکه چه عواملي موجب شکل‌گيري اين مراتب است، سؤالي است که کمتر مورد توجه قرار گرفته و اين مقاله در صدد پاسخ به آن است. .توجه به اين عوامل مي تواند، انسان را در کيفيت بخشيدن به عمل خود ياري رساند. اين مقاله، به روش توصيفي ـ تحليلي و با مطالعة آيات و روايات و مراجعه به منابع تفسيري، اخلاقي و روايي، به بررسي عوامل مؤثر در مراتب نيت از ديدگاه آيات و روايات مي‌پردازد. نتايج تحقيق حاکي از اين است که معرفت، ايمان، توجه و محبت، به‌عنوان عوامل شکل دهندة نيت، هرقدر ارتقا پيدا کنند، نيت هم به شکل متناظر با آنها تعالي مي‌يابد، توفيق الهي در مرتبه‌اي بالاتر از ساير عوامل در تحقق نيت مطلوب مؤثر است.
كليدواژهها: مراتب نيت، عوامل، قرآن، روايات، اخلاص.
