واكاوي اهداف تعليم و تربيت نفس در انديشه روان شناختي فلسفي ملاصدرا
سال هشتم، شماره اول، پياپي 15، بهار و تابستان 1395
سعيد بهشتي/ استاد و مدير گروه فلسفه تعليم و تربيت اسلامي دانشگاه علامه طباطبايي
سيداحمد رهنمايي/ دانشيار مؤسسه آموزشي و پژوهشي امام خميني ره
مهدي رضايي/ دکتراي فلسفه تعليم و تربيت اسلامي D.M.Rezaei@gmail.com
دريافت: 23/10/1394 ـ پذيرش: 23/3/1395
چكيده
شناخت نفس انسان و ماهيت آن در روان شناسي به طور عام، و روان شناسي فلسفي به طور خاص مي تواند منبعي مناسب براي استنتاج اهداف تعليم و تربيت نفس به شمار آيد. در اين ميان، با روان شناسي فلسفي صدرايي مي توان به شناخت کامل ماهيت نفس نايل آمد و اهداف تعليم و تربيت نفس را استنتاج کرد. نوشتار پيش رو با هدف واکاوي اهداف تعليم و تربيت نفس بر اساس کمال غايي و مياني عقل نظري و عقل عملي در انديشة ملاصدرا نگاشته شده است. نگارنده در اين مقاله، از روش پژوهش «توصيفي ـ تحليلي» در تبيين گزاره هاي فلسفي و استنتاج مدلولات تربيتي بهره جسته است. يافته هاي تحقيق حکايت از آن دارد که با توجه به کمال غايي نفس، هدف غايي تعليم و تربيت نفس قرب الهي است. اما بر اساس کمال مياني نفس، اهداف مياني تربيت نفس کمال عقل نظري و کمال عقل عملي است. هر کدام از اين دو هدف مياني نيز در بستر مراتب خود تحقق مي يابد که در عقل نظري عبارت است از: دست يابي به مرتبة عقل بالملکه، بالفعل و مستفاد، و در عقل عملي عبارت است از: دست يابي به مرتبة تجليه، تخليه، تحليه و فنا.
کليدواژه ها: تعليم و تربيت، نفس، روان شناسي فلسفي، هدف تعليم و تربيت، صدرالمتألهين شيرازي.
