جايگاه حس و تجربه در معرفت‌شناسي و دلالت‌هاي تربيتي آن از نظر ابن‌سينا

سال هشتم، شماره دوم، پياپي 16، پاييز و زمستان 1395


حسين کارآمد/ عضو هيئت علمي گروه علوم تربيتي، مؤسسة آموزش عالي علوم انساني وابسته به جامعةالمصطفي


                                                                                                  hkaramadbi@gmail.com


دريافت: 26/2/1395 ـ پذيرش: 6/7/1395



چكيده


اين پژوهش با روش «تحليلي و استنتاجي» و با هدف بررسي حس و تجربه، به‌ عنوان يكي از راه‌هاي مهم شناخت حقايق جهان هستي از نظر ابن‌سينا و دلالت‌هاي آنها در تعليم و تربيت سامان يافته است. ابن‌سينا «حس» و «تجربه» را بسيار حايز اهميت مي‌داند تا جايي که برخي حتي او را حس‌گرا و تجربه‌گرا مي‌نامند. وي بر اين باور است که بيشتر معرفت‌هاي بشري بر حس مبتني است و معارف و تجربه‌هاي حسي زمينة رشد و شکوفايي توانايي عقلاني انسان را فراهم مي‌آورد. با وجود اين، «عقل»، به‌ عنوان نيروي مميّز انسان از حيوان و اعتباربخش معارف بشري، در جايگاه برتر قرار دارد. يافته‌ها حاکي از آن است که «اعتبار منطقي» و «تناسب با سطح درک و فهم فراگيران»، مهم‌ترين اصول حاکم بر محتواي آموزش به‌شمار مي‌آيد. توجه به نقش حواس و تجربه، فعال بودن فراگيران و رشد و پرورش قدرت تفکر آنان نيز از جمله موضوعاتي است که در آموزش و يادگيري بايد مطمح نظر واقع شود.


کليدواژه‌ها: حس، تجربه، ابن‌سينا، دلالت‌هاي تربيتي.