دو فصل نامه علمی - پژوهشی
دو فصل نامه علمی - پژوهشی اسلام و پژوهش‌هاي تربيتي

تحليلي بر معناشناسي واژگان قرآني در حوزه تربيت؛ ترسيم شبكه معنايي آن در قرآن كريم

سال يازدهم، شماره اول، پياپي 21، بهار و تابستان 1398



سيدمحمدرضا حسيني‌نيا/ استاديار گروه علوم قرآن و حديث دانشگاه ايلام     mohhos313@yahoo.com

سارا ساکي/ دانشجوي دکتري علوم قرآن و حديث دانشگاه ايلام    sarasaki87@yahoo.com

دريافت: 22/12/1397 ـ پذيرش: 11/05/1398



چکيده

اين نوشتار، به منظور دستيابي به واژگان قرآني حوزه تربيت و حوزه‌هاي معنايي آن، از رويکرد همزماني استفاده کرده است. اين پژوهش، به روش اسنادي و کتابخانه‌اي و به شيوه‌اي تحليلي از نوع تحليل معناشناسانه تدوين يافته است. لذا روش انجام اين پژوهش توصيفي ‌ـ تحليلي است. ازاين‌رو، ابتدا حوزه‌هاي معنايي تربيت در دو محور مربي و متربي بررسي و پس از استخراج واژگان کليدي هر حوزه بر اساس نص آيات قرآن کريم، به ترسيم شبکه معنايي آن در قرآن کريم پرداخته است. در اين شبکه، مشاهده مي‌شود که برخي واژگان حوزه مربي در عين اينکه در نص آيات قرآن کريم در يک مرتبه به عنوان مربي مطرح شده‌اند، در مرتبه‌اي ديگر، در همان نصوص آيات، نقش متربي را دارند. تنها واژه «الله» است که در اين شبکه، نقش ثابتي داشته و در رأس واژگان حوزه مربي خودنمايي مي‌کند. آنچه در نهايت در اين شبکه، به روشني قابل دستيابي است، اينكه از بين واژگان حوزه مربي در قرآن کريم، توجه قرآن بر واژه «الله» است و در بين واژگان حوزه متربي، توجه بر واژه «انسان» است. 

کليدواژه‌ها: تربيت، مؤلفه‌‌‌هاي معنايي، شبکه معنايي تربيت، رويکرد همزماني، حوزه‌هاي معنايي.