الگوي تربيتي آيات حج با تكيه بر تفسير الميزان
سال يازدهم، شماره دوم، پياپي 22، پاييز و زمستان 1398
محسن خوشفر/ استادیار گروه حديث جامعة‌المصطفی العالمیه، قم، ایران
*میناسادات حسینی/ طلبه سطح چهار تفسیر تطبیقی، مؤسسه آموزش عالی فاطمة الزهراء علیهاالسلام اصفهان ms.hoseini89@yahoo.com
اکرم سلمانی‌نژاد/ طلبه سطح چهار تفسیر تطبیقی، مؤسسه آموزش عالی فاطمة الزهراء علیهاالسلام اصفهان
دريافت: 22/06/1398 ـ پذيرش: 23/10/1398
چکيده
قرآن، مناسب با ساختار وجودی آدمی، شامل برنامه‌های تربیتی برای هدایت و تعالی انسان‌هاست. در تحقیقات تربیتی‌ـ قرآنی، گزارههای مختلفی مانند مبانی، اصول، روش، اهداف و... از آیات قرآن استخراج می‌شود. برای استفاده بهينه از این تحقیقات، لازم است الگويي ارائه و ارتباط گزارههای تربیتی با اين الگو بیان شود تا زمینۀ کاربست آنها فراهم شود. اين پژوهش، تلاش دارد تا به الگوی تربیتی آیات حج دست یابد؛ چراکه مناسک حج برنامۀ فشردۀ انسان‌سازی است. برای این مهم، با روش توصیفی‌ـ تحلیلی، پس از استنطاق از آیات حج با تکیه بر تفسیر المیزان‌ـ‌که غنی‌ترین تفسیر شیعی است‌ـ الگو‌سازی شده است. این الگو به گزارههای تربیتی دست‌یافته از آیات حج مستند است. برخی عناوین تربیتی عبارت‌اند از: «مبانی»اي همچون خلوص و اختیار، «اصولی» مثل عمل‌گرایی و وحدت‌گرایی، «روش‌هایی» چون آسان‌سازی و تمثیل، «عواملی» مانند دعا و امنیت، «موانعی» چون شرک و مأیوس کردن و «نتایجی» مانند امیدواری و زندگی طیب. در نتیجه، ارتباط این یافته‌ها در چهار الگو روشن شده است. رابطۀ میان «مبانی، اصول و اهداف» و رابطة میان «مربی، متربی، نتایج، عوامل و روش‌ها».
کلیدواژه‌ها: الگوی تربیتی، مؤلفه‌ها و گزارههای تربیتی، آیات حج، تفسیر المیزان، علامه طباطبایی.
