تحولخواهي آموزش و پرورش در بستر مسجد؛ ارائة الگوي مدارس مسجدمحور براساس راهبرد پژوهش داده‌بنياد
سال پانزدهم، شماره اول، پياپي 29، بهار و تابستان 1402، ص 7-32
* مرتضي حدادي‌پيشه
/ دانش‌پژوه دکتري روان‌شناسي تربيتي مؤسسة آموزشي و پژوهشي امام خميني(ره) hadadia@qabas.net
سيدمحمدصادق موسوي‌نسب/ استاديار گروه علوم تربیتی مؤسسة آموزشي و پژوهشي امام خميني(ره) mosavi@iki.ac.ir
سيدحسين شرف‌الدين/ استاد گروه جامعه‌شناسي مؤسسة آموزشي و پژوهشي امام خميني(ره) sharafodin@iki.ac.ir
دريافت: 15/01/1402 ـ پذيرش: 20/04/1402
چکيده
اين مقاله با هدف بررسي چگونگي تحولخواهي آموزش و پرورش در بستر مسجد و ارائة الگوي مدرسه مسجدمحور براساس پژوهش داده‌بنياد انجام شده است. رويکرد اين پژوهش کيفي است و براساس نظرية برخاسته از داده‌‌ها تنظيم شده است. در اين پژوهش ابتدا به سير تحولخواهي در آموزش و پرورش پرداخته و سپس به انواع مدارس تحول‌خواه با محوريت مسجد اشاره شده است. به‌منظور ارائة الگوي مدارس مسجدمحور، پس از تحليل داده‌هاي به‌دست‌آمده از طريق مصاحبه‌‌هاي نيمه‌ساختاريافته و عميق با مديران، مربيان، دانش‌آموزان و والدين دانش‌آموزان برخي از مدارس کشور و نيز تحليل محتواي اسناد و فيلم‌هاي مستند مربوط به آن، مقوله‌هاي اصلي الگو در سه مرحلة کدگذاري باز، محوري و انتخابي تحليل شدند. در مرحلة کدگذاري باز، 178 کد اوليه شناسايي شد که در مرحلة کدگذاري محوري به بیست مقولة اصلي و در مرحلة کدگذاري گزينشي به شش مقوله يا بعد اساسي الگو طبقه‌بندي شدند که عبارت‌اند از: پديدة اصلي «مدرسة مسجدمحور»، علل زمينه‌ساز (علل ايجادي و ايجابي)، راهبردها، شرايط زمينه‌اي، شرايط مداخله‌گر و پيامدهاي مدارس مسجدمحور.
کليدواژه‌ها: تعليم و تربيت اسلامي، تحولخواهي در آموزش و پرورش، مدارس مسجدمحور، الگوي مدارس مسجدمحور.
