این کتاب مجموعه سخنرانی هاى استاد مصباح یزدی، پیش از خطبه هاى نماز جمعه تهران است که در قالب دو جلد با عنوان هاى «قانون گذارى» و «کشوردارى» گردآوری شده است.
حضرت استاد بیشتر، بحث هایى را مطرح می کنند که ناظر به شبهات و سؤالات روز جامعه است. بر این اساس مباحث اصلى کتاب از این قرارند:
ـ آیا دین، در زمینه سیاست و حکومت نیز دیدگاه و نظریه خاصى دارد، یا ساحت قدسى دین مبرّاى از این امور دنیایى است؟
ـ آیا نظریه سیاسى اسلام، تأسیسى است و اسلام حرف تازه اى در سیاست و حکومت دارد، یا امضایى است، و یکى از اشکال حکومت و سیاست بشرى را به رسمیت می شناسد؟
ـ ماهیت حکومت اسلامى چیست؟ آیا از نوع تئوکراسى (حکومت خدایى، آن چنان که در مسیحیت مطرح است)، دیکتاتورى، یا دموکراتیک است، یا ماهیت دیگرى دارد؟
ـ ارکان حکومت اسلامى کدام اند؟
ـ شکل حکومت اسلامى چگونه است؟ سلطنتى، جمهورى، تئوکراسى یا گونه اى دیگر؟
ـ نقش مردم در حکومت اسلامى چیست؟
ـ مباحث تاریخى در باب حکومت اسلامى؛ سیر تشکیل حکومت اسلامى در طول تاریخ و ...
چون مباحث این کتاب براى توده مردم بیان شده است، تا حد ممکن سعى بر آن بوده که با مراعات زبان محاوره و گفت وگوى عمومى، از اصطلاحات آکادمیک و پیچیده پرهیز شود تا اکثر مردم که مطالعات تخصصى ندارند بتوانند از این مباحث استفاده کنند.
روش بحث در نقد و بررسى اقوال مختلف، و اثبات نظریه اسلامى، در این کتاب عمدتاً روش تعقلى جدلى است، و با الهام از این آیه شریفه انتخاب شده است:
«اُدْعُ إِلَى سَبِیلِ رَبِّکَ بِالْحِکْمَةِ وَ الْمَوْعِظَةِ الْحَسَنَةِ وَ جَادِلْهُمْ بِالَّتِی هِىَ أَحْسَنُ».