0



علم امام از دیدگاه کلام امامیه

نویسنده : ناصر الدین اوجاقی

موضوع : کلام و عقاید
تعداد صفحه : 224
تاريخ نشر : 1388
نوبت چاپ : اول
قطع كتاب : وزیری

در این پژوهش به ارایه دیدگاه ‏های مختلف متکلمان شیعه درباره علم امام و منابع این علم و رابطه آن با علم خداوند متعال پرداخته شده و موارد علم ائمه معصوم و گستره آن مورد بحث و بررسی کلامی قرار گرفته است.

نویسنده ابتدا کلیاتی درباره مفهوم علم، امام و امامیه ارایه نموده سپس به تفکیک دوره ‏های زمانی از قرن اول تا هفتم هجری به تبیین دیدگاه ‏های کلامی متکلمان شیعه امامیه درباره علم امام و محدوده این علم پرداخته است.
در همین راستا وی ابتدا از منظری دوایی روایات مربوط به ماهیت علم امام معصوم و گستره آن را مشخص کرده و مباحثی کلی در مورد علم امام، لدنی بودن علم، فوق بشری بودن آن، احاطه به غیب و علوم غیبی، منابع علم امام، آگاهی امام به عوالم ملکوتی و ضمایر انسانها، محدودیت‏ های علم امام. علم او به گذشته و آینده تا روز قیامت و ... را ارایه کرده است.

آنگاه به بررسی دیدگاه اصحاب ائمه در مورد جایگاه علم امام، آگاهی امام از علوم دینی و غیر دینی مانند علم منایا و بلایا، علم به اسمای شیعیان و آگاهی از کلیه حوادث عالم هستی و منابع این علوم پرداخته و به تفکیک قرن از قرن اول تا هفتم هجری به تبیین این دیدگاه پرداخته است.
در همین زمینه نگارنده به مکتب ‏های مهم کلامی شیعه امامیه مانند مکتب بغداد و مکتب قم اشاره کرده و مباحثی مانند موارد علم امام و منابع آن را از منظر متکلمان برجسته این دو مکتب فکری مطرح کرده و ماهیت علم امام و موارد آن را در کتب برجسته از قرون سوم تا ششم هجری مانند اصول کافی و بصائرالدرجات و به مقایسه عناوین ابواب این دو کتاب، در این باره پرداخته است.

در فصل بعدی کتاب وی به دیدگاه ‏های کلامی مطرح در قرن هفتم هجری در مورد علم امام اشاره کرده و در این زمینه نخست به بررسی دیدگاه‏ های کلامی ابن میثم بحرانی در مورد احاطه امام به علم غیب، آگاهی او از احکام دینی و حکومتی و آگاه بودن از زمان شهادت خود پرداخته آنگاه آرای کلامی سید بن طاووس، عمادالدین طبری و علامه حلی را در مورد علم امام به همه معلومات بشری و فوق بشری بیان کرده است.
در همه موارد فوق ‏الذکر نویسنده به استناد متکلمان شیعی در مورد علم امام به آیات و روایات و ادله عقلی اشاره کرده و استدلال‏ های آنان را به صورت روشن تبیین نموده است.

علم امام به همه معلومات اعم از دینی و غیر دینی از دیدگاه نویسنده در بین متکلمان شیعی همیشه دارای طرفداران و مخالفینی بوده است به طوری که متکلمان مکتب بغداد علم امام را منحصر در علومی می‏‏دانند که از پیامبر اسلام به آنها به ارث رسیده است که در این زمینه نویسنده استدلال موافقان و مخالفان را ارایه کرده است.

در مورد احاطه امام معصوم به علوم غیبی نیز نویسنده دیدگاه غالب را دیدگاه متکلمانی می‏‏دانند که قایل هستند که در صورت مصلحت امام معصوم از رخدادهای غیبی مطلع می‏‏وشد که این مسأله نیز با اعلام الهی برای آنان امکان‏پذیر خواهد بود. در مورد کیفیت و ماهیت علم امام نیز که آیا این علم علمی لدنی و موهبتی است و یا از علوم اکتسابی می‏‏باشد نویسنده ادله مختلف متکلمان شیعی را مطرح کرده و اختلاف‏ نظر آنان را در این زمینه منعکس کرده است.
از نظر وی مطلبی را که در مورد دیدگاه ‏های متفاوت در مورد علم امام(ع) کاملاً به چشم می‏‏خورد آزاداندیشی متکلمان شیعی در این باره است که وی این مشی علمای شیعه را پسندیده و آن را موجب شکوفایی و پویایی علوم شیعی به ویژه کلام اسلامی دانسته است.
وی استدلالی کردن مطالب کلامی را امری مهم دانسته و مسأله مورد نظر در این کتاب را از عهده استدلال عقلی خارج دانسته است.


قیمت : 360,000 ریال 450,000 ریال