به منظور تحکیم ارتباط میان دانشمندان حوزوی و دانشگاهی، در سال های اخیر گروهی از اندیشوران آگاه و دلسوز و متعهد دانشگاهی، با هدف انجام فعالیت های فرهنگی کانونی تأسیس کرده اند که از جمله فعالیت های آن، برگزاری نشست های ماهانه ای بوده است که با حضور استاد مصباح یزدی برگزار می گردید. در این نشست ها استاد مصباح درباره موضوعاتی سخن می گفتند که اساتید دانشگاهِ میزبان پیشنهاد می کردند. سازمان دهندگان این نشست ها به لحاظ اهمیت و ارزش علمی این بحث ها در اوضاع کنونی جامعه، اصرار داشتند که مجموعه سخنرانی های استاد، با همان ترتیب، و به مرور چاپ و منتشر گردد. در پاسخ به درخواست آنان، مجموعه این سخنرانی ها در دو جلد به چاپ رسیده و در اختیار همه علاقه مندان قرار گرفته است.

در جلد اول این کتاب، نُه سخنرانی در موضوعات ذیل گنجانده شده است:

جلسه اول و دوم به توضیح و شرح «مسئولیت ها در عرصه فرهنگ» اختصاص یافته است.

در جلسات سوم تا ششم، استاد در زمینه پلورالیسم دینی، مفهوم و مبانی آن، و نیز نقد ادله آن به تفصیل سخن گفته اند.

جلسات هفتم تا نهم به بحث در زمینه مرزهای جاذبه و دافعه در اسلام، یا به تعبیر دیگر، مدارا و خشونت در اسلام گذشته است. استاد در پایان هر جلسه، جمع بندی و خلاصه ای از بحث ارائه داده اند و در بعضی جلسات به پرسش های حاضران پاسخ گفته اند.

در جلد دوم کتاب که با همکاری حجج الاسلام سیدابراهیم حسینی و محمدمهدی نادری قمی تدوین و نگارش شده، آمده است:

«رابطه متقابل مردم و حکومت از نظر اسلام» در شش جلسه مطرح شده است. در این جلسات، موضوعات ذیل به تفصیل بررسی شده اند: تضایف حق و تکلیف، حق و تکلیف نسبت به خدا، فلسفه وجودی حکومت، رابطه حق و عدل، ملاک تعیین حق از نظر اسلام و مکاتب غربی، اختلاف اساسی اسلام و غرب در ملاک تعیین حقوق، رویکردهای مختلف در بحث رابطه متقابل مردم و حکومت و بیان رویکرد اسلامی این قضیه، جایگاه مردم و حاکم در اندیشه سیاسی اسلام، مسئولیت مردم و حاکم در برابر خدا در اندیشه سیاسی اسلام، وظیفه حکومت و حق مردم در حکومت اسلامی.

در جلسات هفتم تا دهم با عنوان «ایمان، گوهر دعوت انبیا» این موضوعات بررسی شده است: حقیقت ایمان، رد دو نظریه باطل درباره حقیقت ایمان و بیان نظریه صحیح در این باره، عوامل ازدیاد و تقویت ایمان، متعلق ایمان در آیات قرآن، نقد دیدگاه های دیگر در مورد متعلق ایمان، پاسخ به شبهات «تجربه نبوی» و «تفسیر هرمنوتیکی»، اثبات عدم تعارض وحی با علم و عقل، قرآن و نظریه «تکامل انواع»، پاسخ به شبهه «مشکل مجاز و استعاره در قرآن».