متن این کتاب، جز در مواردی اندک شمار، که در پانوشت بِدان اشاره شده، تقریر استاد شهید مرتضی مطهری، و به ندرت بازسازی تقریر ایشان است؛ با این تفاوت که عبارات از سبک گفتاری به نوشتاری تبدیل، و موارد تکراریِ ملال آور حذف گردیده، و در مواردی نیز در تقدم و تأخر مطالب تصرف شده است. افزون بر این، تبویب و تنظیم مباحث از گردآورنده است.
این کتاب یک دورة فشردة فلسفه است؛ شامل امور عامه، الهیات و طبیعیات که در پنجاه فصل تنظیم شده و از نظر سادگی تقریر و اینکه به زبان فارسی است، از همة متون مشابه برای آغاز آموزش فلسفه مناسب تر است.
سرفصل های اصلی این کتاب عبارت اند از: احکام مفهوم وجود، احکام حقیقت وجود، احکام عدم، ادراک، مواد ثلاث، ماهیت و احکام آن، علیت، تقدم و تأخر، مقولات، تغییر، و ذات، صفات و افعال الهی.