کتاب حاضر، پژوهشی در قلمرو معرفت شناسی است که در پنج فصل تدوین شده است.

فصل نخست این کتاب به بررسی ساحت های گوناگون علم حضوری می پردازد. تعریف و ملاک تحقق علم حضوری و بیان ویژگی های آن از جمله مباحث فصل اول است.

فصل دوم این کتاب به بیان ویژ گی های اقسام و تمایزهای معرفت حصولی اختصاص دارد که پس از بحث درباره قیاسی بودن تقسیم معرفت به حضوری و حصولی، به مسأله اعتباری یا حقیقی مغایرت علم حصولی و حضوری و سپس به ویژگی های معرفت شناختی علم حصولی می پردازد.
همچنین در فصل دوم به بررسی اقسام علم حصولی و بیان تمایز مفهوم و تصور، تصدیق و قضیه و تصدیق و اعتقاد، اشاره شده است.

فصل سوم این نوشتار، پس از طرح و بررسی پیشینه مبحث طبقه مفاهیم و ویژگی های آن، به اقسام مفاهیم، ویژگی های آن ها و نقش حکمای مسلمان در رشد و پیشرفت این مسأله می پردازد و می کوشد نظام فراگیر و جامعی از مفاهیم را ارائه کند.

فصل چهارم به مفاهیم بدیهی اختصاص دارد که تعریف و نقد تعریف بدیهی و نظری، بیان دیدگاه ها و وجودشناختی درباره مفاهیم بدیهی، رابطه بدیهی و نظری با اندیشه و نیز ذکر معیار بداهت مفاهیم بدیهی از جمله مباحث این فصل است.

در فصل پنجم و پایانی کتاب، ابتدا از چیستی تعریف بحث می شود و پس از تعریف تفکر و بیان خاستگاه بحث تعریف؛ به گونه ای گذرا مهم ترین مسائل قابل طرح در این مسأله بررسی می شوند.

ارائه و ارزیابی الگوها و شیوه های تعریف در منطق صوری با اشاره به دیدگاه ها و نقدهای شیخ اشراق، صدرالمتألهین و مشائیان از مباحث تکمیلی و پایانی این فصل از کتاب است.