این کتاب در هشت بخش به مباحث ذیل مى پردازد:
بخش اول درباره موضوع اسلام و روحانیت است که ابتدا در آن به برخى از ویژگى هاى اسلام و از آن جمله اصالت و صلاحیت کامل آن براى تأمین سعادت فردى و اجتماعى انسان اشاره مى شود. سپس لزوم آموختن هرچه بیشتر حقایق اسلام مورد تأکید قرار مى گیرد و آمادگى دنیا براى پذیرش اسلام گوشزد مى شود. استاد در ادامه بر لزوم شناخت و معرفى صحیح اسلام براى جبران تقصیرها و قصورهاى گذشته و پرهیز از کجروى هایى که احیاناً در معرفى اسلام صورت گرفته، تأکید مى ورزند.
در بخش دوم، فلسفه وجودى و جایگاه روحانیت به بحث گذاشته مى شود. در این بحث، مسایلى از قبیل: فلسفه وجودى و ارزش روحانیت و نکاتى که به رشد و شکوفایى این ارزش کمک مى کنند، جایگاه روحانیت پیش از انقلاب، حوزه و روحانیت پس از انقلاب، و ضرورت حفظ جایگاه روحانیت در میان مردم، مورد بحث و بررسى قرار می گیرد.
بخش سوم درباره وظایف روحانیت سخن مى گوید و بر وظایفى از قبیل شناخت اسلام، شناخت نیازهاى جامعه، تبیین و پاسدارى از اسلام، شرایط لازم براى روحانى، و تبلیغ دین تأکید مى ورزد.
در بخش چهارم پیشنهاداتى درباره حوزه مطرح مى شود. ابتدا پیشنهادهاى کلى در مورد وضعیت برنامه و دروس حوزه، وظایف نظام آموزشى حوزه، ضرورت توسعه کمى و کیفى حوزه براى پاسخ گویى به مسائل و شبهات بیان مى شود. سپس حضرت استاد در زمینه رشته هاى تحصیلى فقه و اصول، فلسفه و تفسیر توصیه هایى مى فرمایند.
بخش پنجم در موضوع حوزه و فرهنگ مباحثى درباره حوزه و انقلاب فرهنگى و وظیفه حوزه در قبال تهاجم فرهنگى مطرح مى سازد.
بخش ششم که با عنوان «حوزه و دانشگاه» است، بحث هایى درباره وحدت حوزه و دانشگاه و علل عدم تحقق کامل آن، و نیز درباره مقایسه حوزه و دانشگاه ارائه مى کند.
بخش هفتم از حوزه و کاستى ها و خطرها سخن مى گوید، و بالاخره بخش هشتم کتاب به بیان توصیه هاى اخلاقى استاد در زمینه خودسازى و تزکیه و تهذیب نفس، اخلاص، ارتباط با خدا و توسل، زهد و ساده زیستى، استفاده از لحظات عمر و اهمیت دادن به تحصیل اختصاص یافته است.
240 صفحه / رقعی