این کتاب، بخش دوم از مجموعه مباحث معارف قرآن اندیشمند فرزانه، استاد آیت الله محمدتقی مصباح یزدی است که پس از تحقیق و بازنگاری، در قالب متنی آموزشی سامان دهی شده است. اهمیت این مباحث به لحاظ رابطه ای است که با علوم و دانش های تجربی در حوزة شناخت کیهان و طبیعت دارد. در فصل اول، اهداف آیات جهان شناسی، شیوه صحیح مواجهه با آنها و ضعف رویکردهای علم زده و ناصواب در تفسیر این آیات نمایانده شده است. فصل دوم در باب آفرینش جهان است و به گستره عالم، معنا و تعداد آسمان ها و زمین، مدت زمان آفرینش آن ها، ساختار آسمان ها و مسئلة عرش و کُرسی می پردازد. فصل سوم مربوط به پدیده های جهان اعم از کیهانی، جوّی، زمینی و حکمت آفرینش آنهاست. در فصل چهارم اوصاف و نیز کارهای فرشتگان در نظام جهان بررسی شده، و فصل پنجم درباره جن و شیطان و اوصاف و حوزه تأثیرگذاری آنهاست.